Ko može biti paušalac, a ko ne može?
“Paušalci” su preduzetnici koji nisu u mogućnosti da vode poslovne knjige i koji shodno članu 40 Zakona o porezu na dohodak građana žele da plaćaju porez I doprinose na paušalno utvrđen prihod koji odredjuje Poreska uprava bez obzira na stvarne prihode I rashode.
Pravo na ovaj vid oporezivanja imaju preduzetnici koji ostvaraju godišnji promet do 6.000.000,00 dinara kao i novosnovani preduzetnici koji planiraju godišnji promet manji od 6.000.000,00 dinara.
Shodno Zakonu o porezu na dohodak građana pravo na paušalno oporezivanje ne može se priznati obvezniku
- koji obavlja delatnost iz oblasti: računovodstvenih, knjigovodstvenih i revizorskih poslova, poslova poreskog savetovanja, reklamiranja I istraživanja tržišta;
- koji obavlja delatnost iz oblasti: trgovine na veliko i trgovine na malo, hotela i restorana , finansijskog posredovanja i aktivnosti u vezi s nekretninama;
- u čiju delatnost ulažu i druga lica;
- čiji je ukupan promet u godini koja prethodi godini za koju se utvrđuje porez, odnosno čiji je planirani promet kada počinje obavljanje delatnosti – veći od 6.000.000 dinara;
- koji je evidentiran kao obveznik poreza na dodatu vrednost (PDV obveznik)
Ukoliko se u kalendarskoj godini pređe iznos prometa od 6.000.000,00 dinara gubi se pravo na paušalno oporezivanje, podnosi se nova poreska prijava i otpočinje se sa vođenjem poslovnih knjiga.
Šta ulazi u promet od 6M dinara
U poslovnu knjigu KPO – Poslovna knjiga o ostvarenom prometu paušalno oporezovanih obveznika, knjiže se prihodi od prodatih proizvoda i izvršenih usluga.
U obrazac poslovne knjige KPO, podaci se unose na sledeći način:
1) u kolonu 1 – redni broj poslovne promene od početka godine, odnosno od početka obavljanja delatnosti, ako je početak obavljanja delatnosti u tekućoj godini; ovaj redni broj upisuje se u gornjem desnom uglu knjigovodstvene isprave na osnovu koje je knjižena poslovna promena;
2) u kolonu 2 – datum i opis knjiženja poslovne promene u poslovnoj knjizi;
3) u kol. 3 i 4 – iznos prihoda od prodaje proizvoda, odnosno od izvršenih usluga;
4) u kolonu 5 – iznos ukupnih prihoda, kao zbir iznosa iz kol. 3 i 4.
Važno je imati u vidu da se promet evidentira u KPO kada je proizvod isoručen ili usluga izvrsena. Odlaganje izdavanja fakture ne utiče na ovu evidenciju jer ste dužni evidentirati promet I ako niste izdali fakturu.
Takodje naplata po fakturi ne čini ostvareni promet pa se može desiti da je usluga koja je izvršena u prethodnoj godini I evidentirana u knjizi prometa prethodne godine naplaćena u ovoj godini. Ovo može uzrokovati da je promet na bankarskom računu u tekućoj godini iznad 6M sto ne znači da je automatski prekoračen limit za paušal. U slučaju da je potrebno Poreskoj upravi potrebno je prezentirati knjige prometa iz obe godine kao objašnjenje da limit za pausal nije prekoračen u tekućoj godini.
Sta ulazi u promet od 8M din (limit za PDV)
Gubitak mogućnosti paušalnog oporezivanja moguć je i u slučaju da promet u poslednjih 12 meseci prelazi 8.000.000,00 dinara. Ovo znači da u mesecu kada je promet prekoračio iznos od 8M din za prethodnih 12 meseci obveznik je dužan da se prijavu u sistem PDV-a i samim tim gubi pravo na paušalno oporezivanje.
Iz ovog razloga treba voditi računa da promet bude ravnomerno rasporedjen tokom godine to jest da se ne desi sledeća situacija
Imali ste u prethodnoj godini jedini promet u novembru u iznosu od 3,5M din, što je svakako manji promet od maksimalno dozvoljenih 6M din u jednoj kalendarskoj godini I uslov za status paušalca je ispunjen.
Naredne kalendarske godine, zaključno sa junom ostvarujete promet od 5M dinara i zaključujete da morate voditi računa da do kraja godine ne prekoračite limit za pausal. Medjutim, problem je što ste u prethodnih 12 meseci ostvarili ukupan promet od 8,5 Mdin što vas obavezuje da se evidentirate u sistem PDV-a I time izgubite pravo na paušalno oporezivanje.
Prednosti i mane “paušala”
Nema vođenja poslovnih knjiga izuzev Knjige ostvarenog prometa, tzv. KPO knjiga čiji je izgled propisan Pravilnikom
Sav novac sa poslovnog računa je na raspolaganju preduzetniku u bilo kom momentu i faktički bilo kom iznosu, osim ukoliko se novac podiže na blagajni gde je limit iznos od 150.000,00 dinara na dnevnom nivou.
Najmanje poresko opterećenje ukoliko se ispostavi da paušalno oporezivanje predstavlja najisplativiju opciju za pojedinca.
Za period u kome preduzetnik ne obavlja delatnost postoji mogućnost registrovanja privremene obustave delatnosti i za period obustave ne postoje zaduženja za porez i socijalne doprinose
Nedostatak paušalnog vida oporezivanja je što poreske obaveze ostaju iste i u slučaju da preduzetnik posluje sa malim ili nikakvim realnim profitom. Dalje, nedostak je i određena nesigurnost koja postoji po pitanju konačnog iznosa poreskih obaveza pre izdavanja konačnog rešenja.
Visina poreza na paušalno utvrđeni prihod
Poreska uprava određuje visinu poreza shodno Uredbi o paušalnom oporezivanju i elementima predviđenim tom Uredbom.
Uredba je predvidela grupe poreskih obveznika pa tako npr. IT stručnjaci spadaju u tzv 5. grupu zajedno sa prevodiocima, lekarima i drugim delatnostima.
Za ovu grupu polazna osnovica za oporezivanje predstavlja 120% od prosečne mesečne zarade u Republici, odnosno gradu ili opštini u zavisnosti od činjenice da li je prosečna mesečna zarada u tom gradu ili opštini manja ili veća za više od 10% od prosečne mesečne zarade. Za više detalja u vezi polazne osnovice pogledajte član 4 Uredbe o bližim uslovima, kriterijumima i elementima za paušalno oporezivanje obveznika poreza na prihode od samostalne delatnosti.
Koliko iznos osnovice iz rešenja može da bude nepredvidiv najbolje ilustruje činjenica da je jedan od elemenata na bazi kojih se računa osnovica za oporezivanje predstavljaju tržišni uslovi koji osnovicu mogu da koriguju od -50% do +100%.
Poreske obaveze prilikom isplata sa bankarskog računa pausalnog preduzetnika
Plaćanje naknade drugim fizičkim licima sa vašeg bankarskog računa znači da vi kao isplatilac imate obavezu da obračunate i platite pripadajuće poreze i doprinose (na primer zakup poslovnog prostora)
Plaćanje usluga i autorskih naknada iz inostranstva (najčešće su to licence i reklame – na primer za facebook) podrazumeva da vi kao paušalno oporezovani preduzetnik morate obračunati i platiti PDV na navedene usluge 10. u mesecu za prethodni mesec jer je shodno zakonskim propisima mesto prometa usluga mesto primaoca usluga (čl.12 stav 4. Zakona o PDVu) nezavisno od toga da li je primalac PDV obveznik.
Godišnji porez na dohodak građana
Paušalno oporezovani preduzetnici nisu obveznici godišnjeg poreza na dohodak građana ukoliko su jedini prihodi fizičkog lica prihodi koji su nastali od obavljanja registrovane delatnosti.
Iznos zarade koji ulazi u osnovicu za godišnji porez jeste osnovica iz rešenja Poreske uprave umanjena za plaćene poreze i doprinose. Ako je ovo vaš jedini prihod onda ovaj iznos nije dovoljno visok da bi paušalno oporezovan preduzetnik bio obveznik godišnjeg poreza na dohodak građana.
Rekapitulacija
- Promet u kalendarkoj godini pratite zbog limita za paušalno oporezivanje, ali i u poslednjih 12 meseci zbog mogućnosti ulaska u sistem PDV-a
- Overe zdravstvenih kartica – 2 puta godišnje
- Kreditna sposobnost – najčešče banke kao vašu bruto zaradu tretiraju osnovicu iz rešenja Poreske uprave
- Potrebno je sagledati tačnost donetih akontacionih i konačnih rešenja
- Potrebno je pratiti da li se uredno evidentiraju zaduženja i uplate na poreskim karticama kako bi se izbeglo dobijanje opomene za neizmirene obaveze. U slučaju da je opomena već pristigla a obaveze izmirene potrebno je dostaviti PU zahtev za preknjižavanje I otpis kamate
- Biti svestan eventualne obaveza za PDV koja nastaje prilikom plaćanja inostranim licima usluga
- Biti svestan poreskih obaveza prilikom isplata drugim fizičkim licima (zakup i slično)