Od 1. januara 2019. godine u primeni je novi član 18a Zakona o porezu na dohodak građana, kojim je uređeno poresko oslobođenje po osnovu organizovanja rekreacije, sportskih događaja i aktivnosti za zaposlene, ali koje se može ostvariti samo pod određenim uslovima.
Porez na zarade se ne plaća na izdatke poslodavca u cilju:
1) stvaranja i održavanja uslova za rekreaciju zaposlenih na radnom mestu, koji se sastoje u izdacima poslodavca za izgradnju i/ili nabavku opreme za rekreaciju na radnom mestu;
2) naknade troškova kolektivne rekreacije zaposlenih, s tim da se, u skladu sa članom 18a st. 2. i 3. Zakona, navedeno poresko oslobođenje može ostvariti samo ukoliko se aktivnosti kolektivne rekreacije zaposlenih:
– sprovode u skladu sa aktima poslodavca i
– ukoliko svi zaposleni poslodavca imaju pravo na rekreaciju iste vrste, kvaliteta i obima, s tim da se pravo na poresko oslobođenje izuzetno može ostvariti i ukoliko svi zaposleni nemaju pravo na rekreaciju iste vrste, kvaliteta i obima, pod uslovom da se razlika u ostvarivanju prava može obrazložiti odgovarajućom ekspertizom medicine rada.
3) organizovanja sportskih događaja i aktivnosti zaposlenih koje se sprovode u cilju poboljšanja zdravlja zaposlenih i/ili izgradnji boljih odnosa između samih zaposlenih, odnosno zaposlenih i poslodavca, pod uslovom, a kako je propisano članom 18a stav 4. Zakona, da:
– se sprovode na osnovu obrazložene odluke poslodavca,
– pravo učešća na njima ima i koristi ga značajan broj zaposlenih kod poslodavca.
Iako su odredbama Zakona propisani opšti uslovi za ostvarenje poreskog oslobođenja, članom 18a stav 5. Zakona, propisano je da će ovo oslobođenje bliže urediti ministar finansija. Na osnovu ovog zakonskog ovlašćenja, ministar finansija je dana 12. jula 2019. godine doneo Pravilnik o ostvarivanju prava na poresko oslobođenje po osnovu organizovanja rekreacije, sportskih događaja i aktivnosti za zaposlene (dalje: Pravilnik) koji je istog dana i objavljen u “Službenom glasniku RS”, broj 50/2019, a stupio na snagu osmog dana od dana objavljivanja, odnosno 20. jula 2019. godine.
U nastavku teksta, ukazaćemo na bliže uslove, propisane Pravilnikom, pod kojima se može ostvariti poresko oslobođenje po osnovu organizovanja rekreacije, sportskih događaja i aktivnosti za zaposlene.
Poresko oslobođenje za primanja zaposlenog po osnovu rekreacije na radnom mestu, može da se ostvari ukoliko su ispunjeni sledeći uslovi:
1) da je opštim aktom poslodavca uređeno pravo na rekreaciju zaposlenih na radnom mestu i to tako da:
• poslodavac ima obavezu da stvori uslove za rekreaciju zaposlenih;
• svi zaposleni imaju pravo na korišćenje prostorija i opreme za rekreaciju, kao i pravo na rekreaciju iste vrste, kvaliteta i obima.
Ipak, ukoliko je zbog većeg broja zaposlenih, fizičke ili funkcionalne podele poslovno-organizacionih jedinica ili drugih specifičnosti poslovanja kod poslodavca otežano korišćenje prostorija, odnosno opreme za rekreaciju svim zaposlenima, pravo na poresko oslobođenje može se ostvariti ukoliko poslodavac obezbedi druge sopstvene prostorije ili opremu koje omogućavaju adekvatnu rekreaciju iste vrste, kvaliteta i obima, i to predvidi opštim aktom.
Napominjemo,da se u smislu Pravilnika, pod rekreacijom iste vrste i kvaliteta, podrazumeva svaka vrsta sportske aktivnosti u cilju poboljšanja zdravlja zaposlenih, nezavisno od vrste sportskih rekvizita ili prostorija koje mogu da koriste svi zaposleni pod jednakim uslovima.
Izuzetno, poresko oslobođenje može se ostvariti i u slučajevima kada svi zaposleni nemaju pravo na rekreaciju iste vrste, kvaliteta i obima, u slučaju kada se određenom zaposlenom ili grupi zaposlenih obezbedi specifična vrsta, kvalitet i obim rekreacije, ukoliko se razlika u ostvarivanju prava zasniva na odgovarajućoj dokumentaciji medicine rada kojom se jasno i nedvosmisleno potvrđuje da određeni zaposleni ili grupa zaposlenih ima potrebu za rekreacijom drugačije vrste, kvaliteta i obima u odnosu na druge zaposlene.
2) da su izdaci poslodavca dokumentovani na način da se iz njih sa sigurnošću može potvrditi vrsta i visina izdataka;
3) da je poslodavac plaćanja u vezi sa izdacima vršio direktno na račun dobavljača.
Poresko oslobođenje po osnovu naknade troškova kolektivne rekreacije zaposlenih
Odredbama Pravilnika je bliže uređeno šta se smatra naknadom troškova kolektivne rekreacije zaposlenih, pa je propisano da se pod naknadom troškova kolektivne rekreacije zaposlenih podrazumeva:
1) zakup termina u sportskoj hali ili drugom objektu podobnom za kolektivnu rekreaciju u određenom vremenskom periodu;
2) obezbeđivanje zaposlenima korišćenja sportskih ili rekreativnih usluga (teretana, bazen, zatvoreni ili otvoreni sportski tereni ili tereni za rekreaciju i sl.);
3) obezbeđivanje zaposlenima mogućnosti korišćenja sportskih ili rekreativnih usluga kod različitih pružaoca usluga, ukoliko je svim zaposlenima dostupan isti broj i vrsta različitih pružaoca usluga pod istim uslovima (omogućavanje istovremenog pristupa različitim teretanama, bazenima, zatvorenim ili otvorenim sportskim terenima ili terenima za rekreaciju).
Poslodavac se može opredeliti za pojedinačnu naknadu troškova kolektivne rekreacije zaposlenih ili bilo koju kombinaciju naknade troškova kolektivne rekreacije zaposlenih, ukoliko takva kombinacija naknade troškova kolektivne rekreacije zaposlenih ispunjava uslove koji su propisani za primenu ovog poreskog oslobođenja, a to su:
1) da je opštim aktom poslodavca uređeno pravo na rekreaciju zaposlenih na način da se vrši naknada troškova po tom osnovu;
2) da je kolektivna rekreacija zaposlenih dostupna svim zaposlenima pod istim uslovima, odnosno da je iste vrste, kvaliteta i obima za sve zaposlene.
Ipak, ukoliko je usled većeg broja zaposlenih, fizičke ili funkcionalne podele poslovno-organizacionih jedinica, ili drugih opravdanih specifičnosti poslovanja kod poslodavca otežano omogućavanje kolektivne rekreacije svim zaposlenima u isto vreme ili na istom mestu, pravo na poresko oslobođenje po osnovu naknade troškova kolektivne rekreacije zaposlenih može se ostvariti ukoliko poslodavac obezbedi adekvatan vremenski i prostorni raspored na način koji omogućava rekreaciju iste vrste, kvaliteta i obima za sve zaposlene, imajući u vidu takve specifičnosti kod poslodavca, i to posebno predvidi i obrazloži opštim aktom.
Pri tom, u smislu Pravilnika, pod rekreacijom iste vrste i kvaliteta, podrazumeva se svaka vrsta rekreacije sa ciljem poboljšanja zdravlja zaposlenih, bez obzira na to da li takva rekreacija podrazumeva istu vrstu sportske aktivnosti ili discipline, korišćenje istih sportskih terena ili sadržaja za svakog zaposlenog, odnosno da li takva rekreacija podrazumeva istog pružaoca usluga odnosno istog organizatora pružanja usluga, za svakog zaposlenog.
Izuzetno, poresko oslobođenje može se ostvariti i u slučajevima kada svi zaposleni nemaju pravo na rekreaciju iste vrste, kvaliteta i obima i to u slučaju kada se određenom zaposlenom ili grupi zaposlenih obezbedi specifična vrsta, kvalitet i obim rekreacije, ukoliko se razlika u ostvarivanju prava zasniva na odgovarajućoj dokumentaciji medicine rada kojom se jasno i nedvosmisleno potvrđuje da određeni zaposleni ili grupa zaposlenih ima potrebu za rekreacijom drugačije vrste, kvaliteta i obima u odnosu na druge zaposlene.
3) da je takva naknada troškova dokumentovana na način da se može utvrditi vrsta i visina troškova;
4) da se naknada troškova kolektivne rekreacije zaposlenih vrši direktnim plaćanjem na račun dobavljača.
Poresko oslobođenje po osnovu organizovanja sportskih događaja i aktivnosti zaposlenih koje se sprovode u cilju poboljšanja zdravlja zaposlenih i/ili izgradnji boljih odnosa između samih zaposlenih, odnosno zaposlenih i poslodavca – team bulding
Pravo na poresko oslobođenje u vezi sa troškovima organizovanja sportskih događaja, odnosno aktivnosti zaposlenih koje se sprovode u cilju poboljšanja zdravlja zaposlenih, odnosno izgradnji boljih odnosa između samih zaposlenih, odnosno zaposlenih i poslodavca može se ostvariti:
1) ako su takvi događaji, odnosno aktivnosti uređeni opštim aktom poslodavca;
2) ako se sprovode na osnovu obrazložene odluke poslodavca koja sadrži podatke o prirodi aktivnosti, odnosno događaja, kao i njihovoj svrsi;
3) ako pravo na učešće na takvim događajima, odnosno aktivnostima ima značajan broj zaposlenih, s tim da je odredbama Pravilnika precizirano da se pod značajnim brojem zaposlenih podrazumeva najmanje 70% zaposlenih od ukupnog broja zaposlenih.
Međutim, ukoliko poslodavac zbog većeg broja zaposlenih, fizičke ili funkcionalne podele poslovno-organizacionih jedinica ili drugih opravdanih specifičnosti poslovanja, na osnovu obrazloženih odluka organizuje više pojedinačnih sportskih događaja, odnosno aktivnosti pri čemu se njihova vrsta i obim mogu razlikovati u vezi sa tim okolnostima i specifičnostima, smatraće se da je navedeni uslov ispunjen ako, uzimajući u obzir ukupno sve događaje, odnosno aktivnosti u okviru jedne poslovne godine, najmanje 70% zaposlenih od ukupnog broja zaposlenih u toj poslovnoj godini, ima pravo učešća na tim događajima, odnosno aktivnostima.
Ispunjenost ovog uslova, poslodavac potvrđuje odgovarajućom dokumentacijom koja sadrži podatke o upućenom pozivu za prisustvovanje sportskim događajima, odnosno aktivnostima i evidenciji prisustva.
4) ako pravo na učešće na takvim događajima, odnosno aktivnostima koristi značajan broj zaposlenih koji imaju pravo na učešće, a odredbama Pravilnika je precizirano da se pod značajnim brojem zaposlenih podrazumeva najmanje 70% zaposlenih od broja zaposlenih koji imaju pravo na učešće.
Pri tom, zaposleni koji dokumentuju osnovanost i opravdanost nekorišćenja prava na učešće u organizovanim sportskim događajima, odnosno aktivnostima – u slučaju sprečenosti zbog bolovanja, godišnjeg odmora, i drugih osnovanih razloga za odsustvo u skladu sa zakonom kojim se uređuju radni odnosi, uračunavaju se u broj zaposlenih koji su koristili pravo učešća na tim događajima, odnosno aktivnostima.
Ispunjenost ovog uslova, poslodavac potvrđuje odgovarajućom dokumentacijom koja sadrži podatke o upućenom pozivu za prisustvovanje sportskim događajima, odnosno aktivnostima i evidenciji prisustva.
5) ako su učinjeni troškovi dokumentovani na način da se može utvrditi vrsta i visina troškova;
6) ako poslodavac plaćanja vrši direktno na račun dobavljača.
Napomena u vezi obračuna doprinosa u situaciji kada su ispunjeni uslovi za poresko oslobođenje po osnovu organizovanja rekreacije i team building-a.
Ukoliko su ispunjeni uslovi pod kojima se može ostvariti poresko oslobođenje po osnovu organizovanja rekreacije, sportskih događaja i aktivnosti za zaposlene, a koji su propisani članom 18a Zakona kao i odredbama Pravilnika, poslodavac, osim što je oslobođen obračuna poreza na zarade, nema obavezu da prilikom naknade ovih troškova obračuna ni doprinose za obavezno socijalno osiguranje. Pravni osnov za izuzimanje iz osnovice za obračun doprinosa sadržan je u članu 13. stav 5. Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje kojim je propisano da izuzetno od stava 1. ovog člana, u osnovicu doprinosa za zaposlene i za poslodavce ne uračunavaju se primanja koja zaposleni ostvari od poslodavca, na koja se ne plaća porez na zarade saglasno zakonu kojim se uređuje porez na dohodak građana. To praktično znači da u svim onim situacijama kada se na određena primanja zaposlenog ne plaća porez na zarade, odnosno kada se može primeniti oslobođenje od plaćanja poreza na zarade u skladu sa Zakonom, ta primanja treba izuzeti i iz osnovice za obračun doprinosa za obavezno socijalno osiguranje.